Górna granica wybuchowości to maksymalne stężenie substancji w powietrzu, które może ulec zapłonowi i spowodować pożar lub wybuch. Jest to ważny czynnik bezpieczeństwa w branżach, w których wykorzystuje się palne gazy i ciecze, ponieważ stężenia powyżej UEL mogą stanowić poważne zagrożenie wybuchem.
Wybuch pyłu węglowego odbywa się w warunkach laboratoryjnych i prowadzony jest przez wykwalifikowanych ekspertów. Testy realizowane są zawsze na konkretnej próbce pyłu pobieranej ze wskazanego obszaru procesowego instalacji przemysłowej. Poniżej przedstawiamy, jak wygląda proces badania pyłów na przykładzie pyłu węglowego.
Czytaj dalej „Wybuch pyłu węglowego”Przygotowanie do badań
Badanie laboratoryjne polegające na oznaczeniu parametrów wybuchowości i zapalności pyłów jest podstawową czynnością, która pozwoli określić skalę zagrożenia wybuchowego na wskazanym obszarze instalacji przemysłowej. Procesy technologiczne na zakładach generują powstawanie pyłów, poprzez np. szlifowanie, mielenie, przesiewanie itp. Unoszące się w powietrzu lub osadzające się na maszynach pyły znacznie zwiększają ryzyko zagrożenia wybuchowego. Dlatego aby zapewnić właściwy poziom bezpieczeństwa prowadzonych procesów przemysłowych konieczne jest prawidłowe określenie właściwości wybuchowych tych pyłów.
Badanie parametrów wybuchowości pyłów jest pierwszym krokiem w określeniu bezpieczeństwa wybuchowego zakładu i dobraniu odpowiednich środków zabezpieczających. W laboratorium CORONA Serwis do najczęściej badanych pyłów należą m.in.:
Pył aluminium powstaje najczęściej w wyniku obróbki tego metalu. Występuje m.in. w branży metalurgicznej i spawalnictwie. Samo sproszkowane aluminium wykorzystywane jest do produkcji np. fajerwerków czy określonych urządzeń elektronicznych. Zawarte jest także w wielu farbach i uszczelniaczach. Pył aluminium jest wybuchowy i palny. W przypadku zmieszania się proszku z tlenem może powodować wybuch. Z kolei, gdy dojdzie do jego kontaktu z wodą, kwasem lub zasadą, może powstać wodór o wysokim stopniu palności. Ponadto do jego palności i wybuchowości może dojść przez reakcję z azotanami, siarczanami czy innymi utleniaczami.
Mimo że pył węglowy najczęściej kojarzy się z kopalniami, tak naprawdę jego palność i wybuchowość stanowi zagrożenie w każdym zakładzie, gdzie przetwarza się i wykorzystuje węgiel. Z tym surowcem najczęściej do czynienia mamy m.in. w przemyśle energetycznym opartym o węgiel czy branży cementowej. Do zaistnienia wybuchu tego pyłu konieczna jest jego obecność w odpowiednim stężeniu, czynnik aerodynamiczny pozwalający na wzbicie osadzonego pyłu w powietrze oraz źródło zapłonu o odpowiedniej temperaturze.
Pod względem wybuchowości pył drzewny to jeden z groźniejszych pyłów. Im drobniejsze cząsteczki, tym potencjał palności/wybuchowości jest większy. Najczęściej powstaje podczas mechanicznej obróbki drewna – w tym na przykład przy stanowiskach szlifierskich, pilarkach tarczowych czy tokarkach. Źródłem zapłonu w tym przypadku mogą być oprócz otwartego ognia, zaiskrzenie mechaniczne, iskra elektryczna czy chociażby rozgrzane do odpowiedniej temperatury elementy maszyn.
Pył cynkowy jest wysoce łatwopalny. Należy go trzymać z daleka od mocnych zasad, kwasów siarki, a także wody, z którymi wchodzi w reakcje. Jest bardzo wrażliwy na ciepło i niestabilny w wilgotnym i ciepłym powietrzu. Bardzo często wykorzystywany przy produkcji baterii alkalicznych jest też składnikiem proszków lutowniczych czy farb.
Pył kukurydziany najczęściej spotykany w przemyśle spożywczym. Posiada umiarkowany czas zapłonu, ale w trakcie jego spalania generowana jest znaczna ilość ciepła. Pył powstały w wyniku przetwarzania kukurydzy należy często usuwać z miejsc newralgicznych, jak podajniki materiału zmielonego na powierzchniach, na których zalega.
Polietylen najczęściej wykorzystywany jest w szeroko-pojętej branży tworzyw sztucznych. Jeśli substancja w postaci proszku lub granulatu zmiesza się z powietrzem może spowodować wybuch.
Spotykany jest w zakładach przetwarzania odpadów przemysłowych i komunalnych produkujących paliwo alternatywne. RDF (ang. Refuse Derived Fuel) to materiał opałowy w postaci złoża odpadów stałych, pochodzących z różnych źródeł. Odpady te są poddawane specjalnym procesom segregacji, sortowania i obróbce, w wyniku czego otrzymuje się materiał o różnych właściwościach fizycznych i chemicznych, który może być wykorzystany jako paliwo do różnych procesów przemysłowych. Wybuch pyłu paliwa alternatywnego RDF jest realnym zagrożeniem związanym z produkcją, magazynowaniem i transportem tego materiału. Przyczyną wybuchu pyłu paliwa alternatywnego RDF jest proces zapłonu pyłu w powietrzu, podczas którego pochłanianie energii przez cząstki pyłu powoduje nagłe wzrosty temperatury i ciśnienia, co może prowadzić do wybuchu.
Drobny pył powstający podczas gromadzenia i przetwarzania odpadów komunalnych. Odpady komunalne mogą zawierać różne rodzaje materiałów, takich jak tworzywa sztuczne, papier, drewno, metal, szkło, organiczne substancje, a także inne substancje chemiczne. Pył odpadów komunalnych może zawierać substancje łatwopalne, takie jak metanol czy substancje organiczne, które są podatne na samozapłon i mogą powodować wybuchy.
To nie wszystko. Masz pytania dotyczące innych pyłów? Koniecznie do nas napisz. Dodatkowo zachęcamy do zapoznania się z szczegółowym opisem badania wybuchowości pyłów przeprowadzanym przez nasz Zespół oraz do przeczytania o jednej z naszych realizacji – badanie wybuchowości pyłów na przykładzie pyłu węglowego