Czym jest ocena zagrożenia wybuchem?
Ocena zagrożenia wybuchem to proces, który ma na celu zidentyfikowanie i ocenę ryzyka wystąpienia eksplozji lub pożaru w danym miejscu. Przeprowadzenie oceny zagrożenia wybuchem jest szczególnie istotne w przemyśle chemicznym, naftowym oraz w innych branżach, gdzie stosuje się substancje łatwopalne lub wybuchowe.
Proces oceny zagrożenia wybuchem obejmuje kilka etapów, w tym identyfikację substancji chemicznych, procesów, urządzeń i systemów, które mogą prowadzić do wybuchu. Następnie ocenia się ich prawdopodobieństwo wystąpienia, a także konsekwencje, jakie mogą wyniknąć w przypadku wybuchu lub pożaru.
Podczas oceny zagrożenia wybuchem bierze się pod uwagę wiele czynników, takich jak temperatura, ciśnienie, właściwości chemiczne i fizyczne substancji. W procesie oceny zagrożenia wybuchem stosuje się różne metody i narzędzia, takie jak analiza HAZOP (ang. Hazard and Operability Study).
Ocena zagrożenia wybuchem jest niezwykle istotna, ponieważ wybuch lub pożar może prowadzić do poważnych strat materialnych oraz zagrożenia dla zdrowia i życia ludzi. Dlatego wiele krajów wprowadza przepisy i standardy bezpieczeństwa, które wymagają przeprowadzenia oceny zagrożenia wybuchem w określonych branżach i miejscach pracy.
Wnioski z przeprowadzonej oceny zagrożenia wybuchem mogą prowadzić do wprowadzenia zmian w procesach, urządzeniach lub systemach w celu zminimalizowania ryzyka wystąpienia wybuchu lub pożaru. Przeprowadzenie oceny zagrożenia wybuchem jest zatem kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa w miejscach pracy, gdzie istnieje ryzyko wystąpienia wybuchu lub pożaru.
Jakie są korzyści z posiadania takiego dokumentu?
Ocena zagrożenia wybuchem ułatwia późniejszą analizę i ocenę ryzyka wybuchu. Zgodnie z przepisami inwestor, projektant lub pracodawca są zobligowani do posiadania takiej oceny. To także bardzo istotne przy składaniu dokumentów na budowę.
Jak przeprowadza się ocenę zagrożenia wybuchem?
1. Określenie zagrożenia – które materiały lub urządzenia stwarzają realne zagrożenie.
2. Wyznaczenie w pomieszczeniach i na zewnątrz odpowiednich stref zagrożenia.
3. Klasyfikacja pomieszczeń zagrożonych wybuchem.
4. Wskazanie czynników mogących zainicjować zapłon mieszanin wybuchowych.
5. Przygotowanie dokumentacji obrazującej lokalizację, rodzaj i zasięg wyznaczonych stref zagrożenia wybuchem.
6. Przedstawienie wytycznych, na potrzeby doboru odpowiednich urządzeń elektrycznych i nieelektrycznych do stref zagrożenia wybuchem.
7. Opracowanie zaleceń technicznych, w zakresie ochrony obiektów i instalacji przed skutkami wybuchu.
Cały proces powinien odbywać się przy współpracy z odpowiednimi służbami działającymi na danym terenie.
Podstawa prawna
Zgodnie z § 37. ust. 1. rozporządzenia MSWiA w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków […] na terenach i w obiektach, w których prowadzone są procesy technologiczne z użyciem materiałów mogących wytworzyć mieszaniny wybuchowe lub w których materiały takie są magazynowane należy dokonać oceny zagrożenia wybuchem. Ocena ta zakresem swoim powinna obejmować wskazanie pomieszczeń zagrożonych wybuchem, wyznaczenie odpowiednich stref zagrożenia wybuchem oraz wskazanie czynników zapłonowych.
Ocena zagrożenia wybuchem stanowi lub może stanowić bazę (1 krok) do przeprowadzenia analizy i oceny ryzyka wybuchu, o której mowa w przepisach rozporządzenia MG w sprawie minimalnych wymagań, dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, związanych z możliwością wystąpienia w miejscu pracy atmosfery wybuchowej. Jest ona szczególnie ważna przy składaniu dokumentów do pozwolenia na budowę.
Ocena zagrożenia wybuchem – kto wykonuje?
Ocena zagrożenia wybuchem jest dokumentem, którego obowiązek sporządzenia/posiadania spoczywa na inwestorze, projektancie lub użytkowniku decydującym o przebiegu procesu technologicznego (np. pracodawcy). Oczywiście nie muszą wykonywać jej samodzielnie. Dokumentacja może zostać zlecona do wykonania firmie, która specjalizuje się w realizacji tego typu zadań. Doświadczeni inżynierowie z CORONA Serwis sporządzają dokumentację zgodnie z wymaganiami określonymi w rozporządzeniu MSWiA w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów.
Zakres naszych prac obejmuje szereg działań:
- Charakteryzujemy zagrożenia – określamy materiały mogące wytworzyć atmosferę wybuchową, stwarzając zagrożenie wybuchem.
- Klasyfikujemy strefy zagrożenia wybuchem – wyznaczamy w pomieszczeniach i na zewnątrz odpowiednie strefy zagrożenia.
- Przeprowadzamy kwalifikację pomieszczeń zagrożonych wybuchem.
- Identyfikujemy czynniki, jakie mogą spowodować zapłon substancji wybuchowych.
- Dobieramy urządzenia elektryczne i nieelektryczne do stref zagrożenia wybuchem.
- Opracowujemy zalecenia wynikające z obowiązujących przepisów.
- Opracowujemy dokumentację, również graficzną, pokazującą rodzaj i zasięg stref, a także ich lokalizację.
- Szczegółowo konsultujemy się z lokalnymi służbami.
Ocena Zagrożenia Wybuchem – rozporządzenie
Obowiązek dokonania oceny zagrożenia wybuchem spoczywa na inwestorze, projektancie lub użytkowniku decydującym o przebiegu procesu technologicznego. Wynika to bezpośrednio z rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 roku w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U.2010.109.719).